In Tinksnein volgen we originele gedachten en ontwikkelingen. We publiceren artikelen die inspirerend zijn en stof tot nadenken geven. Deze keer een artikel van Yolanda de Koster uit Binnenlands Bestuur over de proef met de succesvolle thuisbegeleiding  in o.a. Zaanstad.

Thuisbegeleiding − een vorm van thuiszorg − kan voorkomen dat gezinnen met een opeenstapeling aan problemen uiteindelijk zwaardere zorg nodig hebben. Door in te zetten op preventie wordt verergering van de problemen voorkomen en kan flink op de kosten worden bespaard. De gemeenten die met thuisbegeleiding hebben geëxperimenteerd, willen de aanpak voortzetten en uitbreiden.

Praktische hulpverlening

Bij thuisbegeleiding gaat het om intensieve, tijdelijke, praktische hulpverlening aan huis bij zowel psychische als sociale problemen. Zij wordt verleend door medewerkers van thuiszorgorganisaties. Samen met het gezin of een van de gezinsleden worden de meest acute problemen opgelost. Terugbrengen van de stabiliteit in het leven van het gezin of het gezinslid is het uiteindelijke doel. Volgens ActiZ – de organisatie voor zorgnemers – speelt deze vorm van hulpverlening in op de veranderingen in de zorg en de doelstelling van de hervorming van de jeugdzorg.

Zorg in wijk

Thuisbegeleiding sluit aan bij de wens van gemeenten: zorg in de buurt, in de wijk, waarbij mensen de regie over hun eigen leven zoveel mogelijk behouden, stelt Aad Koster, directeur van ActiZ. ‘Thuisbegeleiders zijn namelijk experts van het ‘gewone’ dagelijkse leven: praktisch, daadkrachtig en betrokken. En daarbij zorgen ze voor geluk bij mensen tegen relatief lage kosten.’

Meer geluk en goedkoper

Met een speciaal ontwikkeld instrument – de GezinSter – brengt de thuisbegeleider samen met het betrokken gezin in kaart wat er aan de hand is, welk probleem het snelst moeten worden opgepakt en op welke manier dat het beste kan gebeuren. Het kan gaan om hulp aan een eenzame oudere die zichzelf verwaarloost, tot aan gezinnen waar kinderen het huis uit zouden moeten geplaatst als de vele problemen − bijvoorbeeld mishandeling, werkloosheid ouderen, verslaving − niet bij de kop worden gepakt. ‘Thuisbegeleiding zorgt niet alleen voor meer geluk, omdat bijvoorbeeld kinderen niet uit huis geplaatst hoeven worden, maar is ook goedkoper’, aldus ActiZ-woordvoerder Bernadet Naber. Een uithuisplaatsing van een kind kost jaarlijks zo’n 40.000 euro.

Spin in het web

De thuisbegeleider is de spin in het web binnen het gezin. Als er hulpverleners nodig zijn, is de thuisbegeleider de regisseur. Gemeenten die – mede met het oog op de decentralisaties langdurige zorg, jeugdzorg en de Participatiewet – sociale wijkteams aan het vormen zijn, hanteren ook de gedachte van ‘een gezin-een plan-een regisseur’. ‘In het sociaal domein moeten gemeenten en zorgverleners samen optrekken’, aldus Naber. ‘De GezinSter is een mooi instrument om dit te doen.’

Zaanstad breidt uit

De gemeente Zaanstad is enthousiast over de inzet van thuisbegeleiding en gaat deze zorg uitbreiden van één naar vijf teams. Op een donderdag gehouden congres ‘Thuisbegeleiding heeft de toekomst’ stelde staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA) dat thuisbegeleiding ‘decentralisatie avant la lettre’ is. ‘Het laat zien wat we moeten doen, namelijk zorg toegankelijk maken en dicht bij mensen organiseren.’

Wmo-gefinancierd

Van de 850.000 mensen de volgens cijfers van ActiZ gebruik maken van de thuiszorg, ontvangen er 50.000 thuisbegeleiding. Bij de helft daarvan worden de kosten gefinancierd door de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of subsidie. De andere helft ontvangen de thuisbegeleiding met een indicatie vanuit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz). Een deel van de Abwz wordt per 2015 bij de Wmo ondergebracht.